muszki owocowki melanogaster

Jak wyglądają muszki owocowówki?

Wywilżny znane też jako muszki owocowe to niewielkie, żółtawo ubarwione owady zaliczane do rzędu muchówek.

Gdzie występują muszki owocowe

Muszki owocowe żyją w fermentującej materii organicznej. Muszki owocowe powszechnie występują w zakładach spożywczych. Szczególnie często występują w winiarniach, browarach, kwaszarniach ogórków i zakładach przerabiających owoce. Do pojawienia się licznych muszek owocowych w danym miejscu przyczynić się może wysypanie w danym miejscu dużych ilości zepsutych owoców na przykład z zakładów zajmujących się ich przetwórstwem.

Rozwój i żerowanie muszek owocowych

muszki owocowki melanogasterMuszki owocowe cechują się wyjątkowo szybkim rozwojem i wysokim potencjałem rozrodczym. Kopulacja wywilżn następuje po „odśpiewaniu” przez samca „serenady miłosnej”. Ton i częstotliwość dźwięków wydawanych przez samce muszek owocowych uzależniony jest od ich gatunku. Kopulacja samic muszek owocowych następuje wkrótce po ich wyjściu z poczwarek. Zaraz po kopulacji składają one jaja. Muszki owocowe najczęściej składają jaja w produktach w których również żerują czyli gnijących owocach, kompotach, winie, piwie, marmoladzie, dżemie, syropach i occie. Głównym pożywieniem muszek owocowych są dzikie drożdże rozmnażające się na skórkach fermentujących owoców.

Gatunki wywilżn występujących w Polsce

Najważniejsze gatunki wywilżn występujących w Polsce to wywilżna octówka i wywilżna karłówka.

Wywilżna octówka

Wywilżna octówka ma od 3 do 4,5 milimetrów długości. Octówka ma czerwone oczy, żółty tułów, czarny odwłok z żółtymi paskami oraz krótkie, szerokie  skrzydła. Pojedyncza samica muszki octówki składa 400 jaj w ilości około 30 jednego dnia. Jaja muszek owocowych mają 0,6 milimetra średnicy i owalny kształt. Ich rozwój trwa 3 dni. Białe larwy wywilżny octówki żerują w produktach płynnych i półpłynnych. Ich narządy oddechowe znajdują się pod koniec odwłoka. W związku z tym muszą co jakiś czas wysuwać koniec odwłoka na powierzchnię aby pobrać powietrze.

Larwy wywilżny octówki osiągają 8 milimetrów długości. W celu przepoczwarzenia się opuszczają one wilgotne środowisko. Okres rozwoju osobników dorosłych wywilżny octówki podobnie jak w przypadku wielu innych gatunków owadów uzależniony jest od temperatury. W temperaturze 30 stopni Celsjusza trwa on 8 dni, a w temperaturze 24 stopni Celsjusza 14 dni. W temperaturze 30 stopni Celsjusza osobniki dorosłe wywilżny octówki żyją dwa tygodnie. Wywilżna octówka zawdzięcza swoją nazwę temu, że potrafi doprowadzić do zaoctowania wina w wyniku czego zamiast wina powstaje ocet winny.

Wywilżna karłówka

Wywilżna karłówka (D. melanogaster) znana też jako drozofila karłówka jest znacznie mniejsza od wywilżny octówki. Ma tylko dwa milimetry długości. Tułów wywilżny karłówki jest żółtoczerwony i lśniący, odwłok czarny, a odnóża żółte. Wywilżna karłówka jest jeszcze bardziej płodna niż wywilżna octówka. Pojedyncza samica wywilżny karłówki składa od 400 do nawet 900 jaj. Jaja te składane są przez nią w ilości od 15 do 25 jaj dziennie. Po wylęgu larwy wywilżny karłówki wgryzają się w fermentujący produkt w którym się rozwijają.

Dorosłe larwy wywilżny karłówki opuszczają rozkładający się produkt i w piasku formują bobówki.  Podobnie jak w przypadku wywilżny octówki długość rozwoju pokolenia wywilżny karłówki uzależniona jest od temperatury.  W temperaturze 15 stopni Celsjusza trwa on 30 dni, w temperaturze 20 stopni Celsjusza trwa on 14 dni, a w temperaturze 30 stopni Celsjusza 7,5 dnia. Wywilżny karłówki często hodowane są jako pokarm dla modliszek, ptaszników, płazów i gadów.

Wywilżna karłówka jest łatwa w hodowli i krzyżowaniu i szybko rośnie. Wywilżna karłówka  jest zdolna do rozmnażaniu już po od 8 do 12 godzin od przepoczwarzenia się. Dzięki temu owad ten już od ponad stu lat stosowany jest jako gatunek modelowy w badaniach biologicznych. Badania genetyczne z udziałem muszek owocowych ułatwia fakt, że mają one niewielki genom. Mapowanie genowe dodatkowo ułatwia fakt, że większość genów wywilżny karłówki znajduje się w euchromatynie.

Wpływ alkoholu na podatność muszek owocowych na pasożyty

Środowisko w którym żyją muszki owocowe często zawiera alkohol. Jego zawartość w środowisku w którym żyją te owady może wynosić od 5 do 15 %. W pewnych sytuacjach spożywanie alkoholu może pozytywnie wpływać na muszki owocówki. By wytłumaczyć jak to możliwe trzeba najpierw przedstawić największego wroga muszek owocowych jakim są owadziarki. Owadziarki to grupa owadów z rzędu błonkoskrzydłych i podrzędu trzonkówek. Owadziarki mają dwuczłonowe krętarze nóg. Krętarz to człon odnóża stawonogów położony pomiędzy biodrem a udem. Owadziarki składają jaja w ciałach larw muszek owocówek i wstrzykują w nie jad hamujący reakcje układu odpornościowego. Ze złożonych przez owadziarki jaj wylęgają się larwy niszczące larwy muszek owocowych od środka po czym wyfruwają one z ciał muszek owocowych jako dorosłe osobniki. Niektóre spośród gatunków muszek owocowych potrafią uchronić się przed działaniem upośledzającego ich układ odpornościowy jadu owadziarek dzięki czemu niszczą jaja składane przez owadziarki.

Badania wykazały, ze większości larw muszek owocowych, które spożywały alkohol udaje się zwalczyć larwy owadziarek. Owadziarki unikają też składania swoich jaj w ciałach larw, które żywiły się pokarmem zawierającym alkohol. Przypadki zwalczenia larw owadziarek przez larwy muszek owocowych nie spożywających alkoholu są znacznie rzadsze. Ten stan rzeczy wynika z faktu, że muszki owocówki posiadają specyficzny układ odpornościowy, który zwalcza parazytoidy jeśli zostanie mu dostarczona odpowiednia ilość alkoholu. Niestety niewiadomo czy spożywanie alkoholu przez ludzi ma podobny wpływ na występowanie wśród nich infekcji pasożytniczych.

Zagrożenia ze strony wywilżn

Wywilżny są bardzo szkodliwe. Za równo larwy jak i osobniki dorosłe wywilżn zanieczyszczają i niszczą dżemu, soki, owoce, kiszone ogórki i inne produkty żywnościowe. Wywilżny rozwijają się w resztkach mleka i jego przetworów. Przenoszą liczne bakterie i grzyby pleśniowe.  Zakłócają procesy fermentacyjne. Szczególnie niebezpieczne są wywilżny rozwijające się w nieczystościach ponieważ dorosłe osobniki rozwijających się w nieczystościach wywilżn roznoszą liczne drobnoustroje.

Co zrobić jeśli mamy muszki owocowe?

Opanowane przez wywilżny produkty żywnościowe należy zniszczyć, a miejsca w których stwierdzono ich larwy dokładnie wyczyścić i umyć. Jeśli istnieje konieczność przeprowadzenia w nich napraw należy je przeprowadzić.

Co zrobić żeby nie mieć muszek owocowych?

Istnieje szereg działań profilaktycznych zmniejszających prawdopodobieństwo pojawienia się wywilżn. Są to:

  • Częste opróżnianie pojemników na odpady i pilnowanie by stale były one przykryte.
  • Zakrycie okien siatkami o drobnych oczkach.
  • Zamontowanie lamp owadobójczych w odpowiednich miejscach

Pułapki na muszki owocowe

Skuteczną metodą na wywilżny są pułapki na wywilżny. Istnieje wiele rodzajów tego typu pułapek.

Domowej roboty pułapki na muszki owocowe

Na początek przedstawmy pułapkę na wywilżny domowej roboty. Do sporządzenia tego typu pułapki będziemy potrzebowali:

  • Szklanki octu
  • 2 szklanek wody
  • Łyżki miodu
  • Butelki plastikowej o pojemności 2 litrów
  • Noża
  • Sznurka

Budowę pułapki na wywilżny należy rozpocząć od odcięcia przy pomocy noża górnej części butelki. Następnie należy wlać do dolnej części butelki ocet, wodę i miód oraz wymieszać ze sobą te składniki. Na górę tak przygotowanego dołu butelki wkładamy odwróconą do góry nogami górną część butelki z szyjką. Butelkę tą należy zawiesić na wysokości 1,5 metra. Wywilżny chętnie wlatują do tak przygotowanej pułapki, ale nie potrafią z niej wylecieć. Co pewien czas płyn wraz ze schwytanymi owadami należy usuwać.

Pułapki lepowe

Pułapki lepowe. Tego typu pułapki umieszczane są w sąsiedztwie produktów w których żerują wywilżny. Na skuteczność pułapek ma wpływ za równo kompozycja płynu wabiącego muszki owocowe jak i kolorystyka pułapek.

Środki owadobójcze

Skutecznym sposobem na muszki owocowe są również środki owadobójcze na które owady te są bardzo wrażliwe.

Domowe sposoby na muszki owocowe

Istnieje też kilka domowych sposobów na muszki owocowe które to jednak wykazują się dużo niższą skutecznością. Sposoby te to pułapki z płynem do mycia naczyń, wciąganie muszek owocowych do wnętrza suszarki do włosów trzymanej odwrotnie, świece zapachowe i wciąganie much owocowych przy pomocy odkurzacza.

Poleć innym ten artykuł: